Diz kapağı (Patella) çıkığı nedir?
Normal bir dizde patellanız femurun dibinde (uyluk kemiği) bir oluk içine yerleşiktir.
Patella çıkığı, dizkapağının tamamen normal hizasından çıktığı anlamına gelir. Bir patellanın yerinden çıkması için en yaygın olan yön dışarı doğrudur (yandan). Bu olduğunda, diz içindeki kaslar ve bağlar gerilir ve hasar görür.
Patella subluksasyonu, dizkapağının kısmen normal pozisyonunun dışına kayması anlamına gelir.
Patella yerinden kaydığında kısmi ya da tamamen çıkık olsun tipik olarak ağrıya ve işlev kaybına neden olur.
Diz kapağı (Patella) çıkığı sebepleri nelerdir?
Patella çıkığına öncelikle travmatik bir olay (sıklıkla burkulma veya doğrudan darbe) neden olur.
Bununla birlikte, patellanızın yerinden çıkmasına neden olabilecek çeşitli faktörler vardır. Bunlar şunları içerir:
* Patellofemoral eklem hiperksisitesi
* Sığ femoral oluk
* Zayıf iç kuadriseps kasları
* Sıkı lateral retinakulum, ITB, kalça fleksörleri, vastus lateralis ve biseps femoris kasları.
* Femurun eklem yüzeyi çok sığsa
* Yüksek diz kapağı
* Serebral palsi ve Downs sendromu, dizkapaklarının kas zayıflığı ve karşıt kas grupları arasındaki dengesizlik
Patella Çıkığı Belirtileri Nelerdir?
Çıkık patellalı hastalar “dizkapağının yerine oturduğunu” bildireceklerdir. Diz kapağı kendi kendine yerine oturabilir.Aksi takdirde, bir sağlık uzmanının patellanızı yerine oturtması gerekebilir.
Genel Olarak belirtiler ;
* Dizkapağının görünür şekilde çevrilmesi (genellikle dizin dışına).
* Ağrı, özellikle ağırlık kaldırma aktiviteleri ve dizin kullanılması ile birlikte.
* Şişlik ve titrek bir dizkapağı.
* Dizkapağınızın etrafındaki hassasiyet.
* Kararsızlık hissi veya ağırlık taşıma sırasında dengesizlik.
* Kuadriseps kaslarının zayıflığı.
Diz kapağı (Patella) çıkığı Cerrahi olmayan tedavi
ilk tedavi dizdeki iltihabı azaltmakla başlar.
Patella çıkığı olan hastaların çoğu, yer değiştirme birkaç saat içinde daha iyi hissetmeye başlar. Bununla birlikte, rehabilitasyonunuzun başarılı bir şekilde rehabilite edilmesi ve tekrarlayan bir çıkık olma şansını azaltması en az 8 ila 12 hafta sürer.
Fizyoterapi tedaviniz şunları hedefleyecektir:
* Ağrı ve iltihabı azaltmak.
* Patellanızı bantla veya patella hizalama ayracı ile korumak. örneğin, patella ateli
* Eklem hareket açıklığını normalleştirmek.
* Dizin güçlendirilmesi
* Alt ekstremitenizi güçlendirmek: baldırlar, kalça ve pelvis kasları.
* Patellofemoral (diz kapağı) hizalamasını iyileştirmek.
* Kaslarınızı ve retinakulum uzunluklarınızı normalleşmek.
* Propriyosepsiyonunuzu, çevikliğinizi ve dengenizi geliştirmek.
* Diz hareket tekniğinizi ve işlevinizi geliştirin, örneğin yürümek, koşmak, çömelmek, atlamak ve inmek.
* Yeniden çıkma şansınızı en aza indirmek.
Diz kapağı (Patella) çıkığı cerrahi tedavisi
Cerrahi olmayan tedavi durumunuzu iyileştiremezse cerrahi önerilebilir. Patellofemoral problemlerde kullanılan prosedür değişkendir. Ciddi durumlarda, aşağıdaki prosedürlerden bir veya daha fazlasının bir kombinasyonu gerekli olabilir.
Artroskopik Yöntem :
Artroskopi, dizdeki patellofemoral problemlerin tedavisinde bazen yararlıdır. Patella ve femoral oluğun eklem kıkırdak yüzeylerine doğrudan bakmak, bu bölgelerde ne kadar aşınma ve yıpranmanın belirlenmesinin en doğru yoludur. Cerrahınız ayrıca patella oluğun içinden geçerken izleyebilir ve patellanın normal şekilde hareket edip etmediğine karar verebilir. Patella arkasında pürüzlü bir yüzey oluşturan artiküler kıkırdak hasar alanları varsa, cerrah tarafından yüzeyi düzeltmek ve ağrınızı azaltmak için özel aletler kullanılabilir. Bu prosedür bazen patellanın tıraş edilmesi olarak da adlandırılır.
Kıkırdak Prosedürü :
Daha gelişmiş patellar artrit vakalarında, cerrahlar hasarlı kıkırdakları onarmak için çalışabilir. Eklem kıkırdağı için gerekli olan ameliyat türü, hasarın büyüklüğüne, türüne ve yerine dayanmaktadır. Kıkırdak sabitlemek için cerrahi tedavi ile birlikte, patellanın hizalanmasına yardımcı olmak için başka işlemler de yapılabilir, böylece iyileşme kıkırdağına daha az basınç uygulanır.
Lateral Yöntem :
Patella problemleriniz yanlış hizalama probleminden kaynaklanıyorsa, yanal gevşetme adı verilen bir prosedür önerilebilir. Bu prosedür, patellanın daha normal bir pozisyona geri dönmesi ve eklem kıkırdak üzerindeki baskının hafifletilmesi için yapılır. Bu operasyonda, patellanın dış kısmındaki (yanal taraftaki) sıkı ligamanlar patellanın femoral oluğun merkezine doğru daha fazla kaymasına izin vermek için kesilir veya serbest bırakılır. Bu bağlar nihayetinde ameliyatın yarattığı boşluğu dolduran skar dokusu ile iyileşir, ancak artık patellayı ameliyattan önceki kadar güçlü bir şekilde dışarıya çekmezler. Bu kuadriseps mekanizmasını dengelemeye ve patellanın arkasındaki eklem kıkırdak üzerindeki basıncı dengelemeye yardımcı olur.
Ligament Sıkma Prosedürü :
Bazı ağır patellar yanlış hizalama vakalarında, yalnız bir lateral salım yeterli olmayabilir. Tekrarlayan patella çıkıklarının problemleri için cerrahın kuadriseps mekanizmasını yeniden hizalaması gerekebilir. Yanal boşalmaya ek olarak, dizin iç kenarındaki (medial taraf) tendonların da sıkılması gerekebilir
Kemik Düzeltme :
Yanlış hizalama şiddetliyse, patellar tendonun kemik ekinin de tibia kemiğinde yeni bir noktaya kaydırılması gerekebilir. Patella tendonunun patellanın diz altından alt bacak kemiğine (tibia) bağlandığını unutmayın. Patellar tendonun tibiaya bağlandığı bir kemik bölümünü hareket ettirerek, cerrahlar tendonun patellayı femoral oluktan çekme şeklini değiştirebilir. Bu, patellar tendonun tibiaya bağlandığı bir kemik bölümünü kaldırarak cerrahi olarak yapılır. Bu kemik bölümü daha sonra diğer dizlere daha yakın olan tibiaya tekrar takılır.
Genellikle, kemik vidalar kullanılarak tibiaya tekrar takılır. Bu prosedür patellayı medial tarafa kaydırır. Ameliyat iyileştiğinde, patella oluğun merkezinde daha iyi izlemeli ve basıncı patellanın arkasındaki eklem kıkırdağına eşit şekilde yaymalıdır.